دکتر هرمان مقدم متخصص اطفال یوسف آباد

دکتر هرمان مقدم متخصص اطفال یوسف آباد جهت آگاهی بیشتر در خصوص ایدیوپاتیک کودکان نکاتی را ارائه می دهد

یبوست فانکشنال یا ایدیوپاتیک : یبوست در 30 درصد کودکان وجود دارد و 15 درصد از موارد ویزیت روزانه متخصصین کودکان را شامل می‌شود. یبوست از نظر تعریف باید حداقل 2 تا از 6 معیارهایی که در ذیل می‌آید را داشته باشد: 1- دفع مدفوع سفت 2- دفع کمتر از 2 تا 3 بار در هفته 3- دفع مدفوع با قطر زیاد 4- بی‌اختیاری مدفوع 5- دفع مدفوع به صورت سفت و ساچمه‌ای 6- احتباس ادراری

یبوست ممکن است به علت تغییرات آناتومیک یا فیزیولوژیک باشد ولی اگر هیچ‌گونه از این موارد موجود نباشد یبوست ایدیوپاتیک یا فانکشنال شناخته می‌شود که علت 95 درصد موارد یبوست شیرخواران و کودکان می‌باشد و درضمن از خانواده این کودکان فرد مبتلا به یبوست دیده می‌شود. برخی از علل یبوست غیر فانکشنال شامل بیماری هیرشپرونگ، هیپوتیروئیدی، بیماری سلیاک و مسمومیت با ویتامین دی، مصرف آهن، مصرف کلسیم، آلرژی به پروتئین شیر گاوی و مصرف برخی از داروها. یکی از زمان‌های شایع شروع یبوست در سنین 2 تا 3 سالگی یعنی سن آموزش استفاده از توالت Toilet Training)) و در واقع زمان گذر از پوشک به توالت رفتن می‌باشد که تعلیم توالت زودرس یا به صورت اجباری، نگه‌داشتن مدفوع را سبب می‌شود. اکثر یبوست‌های مزمن دوره کودکی به علت نگه‌داشتن ارادی مدفوع (With holding) است. در شیرخواران وجود فیشرآنال سبب خودداری از دفع مدفوع می‌شود. بچه‌های بزرگ‌تر هنگامی که شرایط برای دفع نامناسب است (مثل مدرسه ای که امکانات توالت آن نامطبوع است) باعث نگهداری مدفوع می‌شود. کودک در گوشه اتاق آهسته چمباتمه می‌زند یا روی پنجه پا راه می‌رود به این ترتیب محتویات رکتوم جابه‌جا شده و فوریت احساس دفع از بین می‌رود.

تاریخچه تغذیه‌ای ممکن است ناکافی بودن مصرف مایعات و تغذیه ناکافی را مشخص کند. غالبا دیده می‌شود که شروع یبوست از وقتی است که شیرمادرخوار به شیرخشک گذاشته می‌شود ویا شیرخشک به شیرگاو تبدیل می‌شود. علایم همراه با یبوست مزمن شامل بی‌اشتهایی، بی‌قراری، دل‌درد، استفراغ، اتساع ‌شکم، گاز زیاد، مدفوع با رگه‌های خونی و بوی بد دهان است. بی‌اختیاری مدفوع، بی‌اختیاری ادراری، عفونت ادراری مکرر نیز گاهی دیده‌ می‌شود. تصمیم به انجام آزمایشگاهی و رادیولوژیک باید بر اساس شرح حال دقیق و معاینه فیزیکی کامل باشد. درمان شامل برطرف کردن توده مدفوعی، جلوگیری از تجمع مجدد مدفوع و آموزش برقراری عادت منظم دفع است. قابل ذکر است که در اثر عدم دفع به موقع مدفوع باعث ایجاد توده مدفوعی سفت می‌شود که به راحتی دیگر دفع نمی‌شود و ایجاد سیکل معیوبی که باعث تجمع و بی‌اختیاری مدفوع می‌شود. باید توصیه شود که روزی 2 مرتبه بعد از صبحانه و شام به مدت 5 دقیقه به منظور فعال کردن رفلکس گاستروکولیک روی توالت بنشیند. همچنین باید دانست که درمان سریع وجود ندارد باید به مدت 6 تا 24 ماه درمان ادامه یابد.