ختنه یکی از متداول‌ترین عمل‌های جراحی در مردان است که به طور معمول در زمان نوزادی انجام میشود. در این عمل، پوست کلاهک آلت تناسلی برداشته میشود. در فرهنگ‌ها و ادیان مختلف، نظرات متفاوتی درباره این که آیا این عمل باید انجام شود یا خیر، وجود دارد، اما در کشور ما، ختنه برای نوزادان پسر معمول است. این عمل ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد که طولانی مدت شدن آن ممکن است باعث نگرانی خانواده‌ها شود. در این مقاله، به بررسی یکی از این عوارض، یعنی کبودی، پرداخته میشود.
عوارض ختنه
درصد کمی از افراد پس از ختنه دچار عوارض می‌شوند و این عوارض معمولاً به صورت خفیف خود را نشان می‌دهند. بیشترین عوارض اغلب به دلیل کم تجربگی فرد انجام دهنده ختنه به وجود می‌آیند. یکی از عوارض شایع که بیشترین شکایت را ایجاد می‌کند، خونریزی است و معمولاً در کودکان با سن بیشتر رخ می‌دهد.
جلوگیری از این عارضه ممکن است با اقدامات خانگی و ساده مانند اعمال فشار انجام شود. اگر خونریزی ادامه پیدا کند و به سلامتی نوزاد خطر وارد کند، احتمالاً نیاز به انفوزیون خون خواهد بود. عارضه دیگری که نه تنها در ختنه بلکه در جراحی‌های دیگر نیز قابل پیش‌بینی است، عفونت است.
معمولاً نشانه‌های عفونت شامل التهاب، تورم، و تغییر رنگ پوست به سمت قرمزی است. این عوارض ممکن است پس از ختنه رخ دهند. برخی از بیماری‌های دیگر نیز ممکن است پس از ختنه ظاهر شوند اما احتمال آن ها کمتر است. قطع شدن کلاهک آلت، التهاب نوک مجرا، و چسبندگی آلت به دلیل باقی ماندن اجزای حلقه نیز از مشکلاتی است که با درصد احتمال پایین پس از ختنه وقوع می‌پذیرد.
علت کبودی پوست آلت نوزاد
به طور کلی، هرگونه تغییر رنگ در پوست آلت ممکن است نشانگر عدم خون رسانی مناسب در آن منطقه باشد. البته، پس از عمل جراحی، تغییراتی در رنگ پوست معمولی است و جزء عوارض طبیعی جراحی محسوب میشود.
یکی از دلایل ممکن برای به وجود آمدن کبودی، تزریق بی حسی است. در بسیاری از نوزادان، ممکن است محل تزریق بی حسی کبود شود. زمان برطرف شدن کبودی این قسمت بیشتر از سایر بخش‌های آلت زمان می‌برد. زمان برطرف شدن علائم از بین می‌روند و در افراد مختلف، به توجه به ژنتیک و عوامل اکتسابی، ممکن است زمان برطرف شدن این عوارض متفاوت باشد، اما معمولاً پس از سه یا چهار هفته، همه علائم از بین می‌روند.
یکی از دلایل دیگری که ممکن است به تغییر رنگ آلت منجر شود، پاره شدن رگ‌های زیر آلت تناسلی به دلیل ورود سوزن بی حسی است. اگر این پارگی جزئی باشد، معمولاً مشکل جدی ایجاد نمی‌شود. اما نکته‌ای که باید مد نظر داشته باشیم این است که اگر عمل ختنه توسط فردی غیر متخصص یا کم تجربه انجام شود، احتمال افزایش همه انواع عوارض وجود دارد. بنابراین، بهتر است قبل از مراجعه به مطب یا کلینیک، در مورد تجربه و تخصص پزشک به دقت تحقیق کنید.
از دیدگاه دیگر، والدین باید بدانند که رنگ سر آلت نوزادان به طور طبیعی کمی مایل به بنفش است و این موضوع به معنای کبودی یا خونریزی نیست. اگر این تفاوت رنگ به طور غیر معمول بیش از حد و قابل مشاهده باشد، در آن صورت می‌توان برای درمان یا بررسی آن اقدام نمود.
مدت زمان مشاهده کبودی
همانطور که می‌دانید، درمان عوارض پس از ختنه به نوع مراقبت و ژنتیک نوزاد وابسته است. معمولاً، طی چند روز کبودی کاهش می‌یابد و نهایتاً بین ۳ تا ۴ هفته کاملاً از بین می‌رود. در برخی از نوزادها ممکن است هاله‌ای از کبودی تا سن یک سالگی باقی بماند. اگر این کبودی با علائم دیگری همراه نشود، نیازی به نگرانی ندارد؛ اما مراجعه به پزشک جراح می‌تواند به کاهش نگرانی والدین کمک کند. در صورتی که نوزاد پس از ختنه به عفونت یا مشکلات جانبی دچار شود، بهبود علائم ممکن است زمان بیشتری نیاز داشته باشد.
درمان و رفع کبودی
معمولاً خونریزی و یا جمع شدن خون زیر پوست آلت به صورت ناحیه‌ای خود به خود جذب میشود و کبودی در نهایت از بین می‌رود. برای درمان کبودی، ابتدا باید علت آن را شناسایی کنیم. اگر کبودی در روزهای اول پس از ختنه رخ داده است، باید صبر کرده و اجازه داده شود که دوره درمان به پایان برسد. اگر کبودی همچنان باقی بماند، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
زمانی که کبودی با علائمی مانند مشاهده خون در ادرار یا سوزش همراه شود، نیاز به تشخیص پزشکی خواهد بود. در این حالت، درمان کبودی باید بازدید از پزشک و بررسی دقیق علت آن انجام شود. انجام آزمایش خون نیز می‌تواند به تشخیص درست و اطمینان بخشی در تشخیص اختلالات کمک کند.
برای کاهش مدت زمان نقاهت و اجرای بهترین مراقبت‌های پس از ختنه، ضروری است. مصرف آنتی بیوتیک در دو روز ابتدایی تا دو هفته بعد از عمل، استفاده از پماد تجویزی پزشک بر روی سر آلت، و استفاده از پوشک با سایز بزرگتر از معمول به منظور کاهش فشار روی آلت، می‌تواند در بهبود سریع‌تر و کاهش احتمال آسیب‌های احتمالی مفید باشد. همچنین، استفاده از پانسمان یا گاز استریل نیز می‌تواند به مراقبت از زخم کمک کند.
عمل ختنه با جراحی
در صورتی که شما برای ختنه کودک خود بین دو روش ختنه با حلقه و ختنه با جراحی دومین گزینه را انتخاب کرده‌اید، مراقبت ها و شرایط بعد از عمل متفاوت است. هرچند این روش معمولاً برای کودکان با سن بالاتر انجام میشود، اما کمتر مورد ترجیح قرار می‌گیرد.
با توجه به اینکه برای بیهوشی یک لوله تنفسی در گلوی کودک قرار می‌گیرد، ممکن است پس از به هوش آمدن، علائمی از گلو درد ظاهر شود. این درد معمولاً پس از گذشت یک روز برطرف میشود. برای بهبود سریع‌تر و کاهش این درد، از غذاهای نرم و مایعات خنک استفاده کنید. در صورت مشاهده تب به پزشک مراجعه کنید.
تورم بین خط ختنه و سر آلت پس از جراحی طبیعی است و دلیل آن تجمع خون و مایعات در این قسمت است. ممکن است در روزهای ابتدایی پس از جراحی تورم افزایش یابد، اما نگران نباشید، زیرا این امر طبیعی است. تورم پس از گذشت یک هفته کمتر میشود.
از تغییرات دیگری که ممکن است هنگام تعویض پوشک ملاحظه کنید، دیدن لایه‌ای زردرنگ مایل به سفیدی است که روی سر آلت تناسلی ایجاد میشود. این لایه در مدت هفت روز از بین خواهد رفت و این امر عادی است، پس نگران نباشید.
مشاهده مقدار محدودی از خونریزی در یک یا دو روز اولیه نگران کننده نیست، همچنین ممکن است متوجه تغییر رنگ و کبودی در آلت و کیسه بیضه شوید که پس از یکی دو هفته برطرف خواهد شد.
به یاد داشته باشید که استفاده از پماد آنتی بیوتیک توصیه شده توسط پزشک را فراموش نکنید تا احتمال عفونت کاهش یابد. برای حفظ بهداشت، فقط با هر بار تعویض پوشک، وضعیت آلت و تغییرات آن را مشاهده کرده و پماد را در آن ناحیه قرار دهید.
جمع بندی
کبودی در نوک آلت پس از ختنه امری طبیعی است. این کبودی با مراقبت صحیح و گذشت زمان به طور کامل از بین می‌رود. اگر کبودی شدید باشد و در طولانی مدت همراه با علائمی مانند قرمزی، التهاب و ورم دیده شود، ممکن است نگران کننده باشد. در این صورت باید کبودی حاصل از بیماری را با کبودی طبیعی نوک آلت اشتباه نگیریم. اگر کبودی به طور طولانی ادامه یابد، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.