آبله مرغان، یا واریسلا زوستر، یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد ضایعات قرمز در پوست میشود. این ضایعات ابتدا تاولی می‌شوند، سپس پاره می‌شوند و در نهایت پوسته پوسته خواهند شد. این بیماری برای افرادی که به آن مبتلا نشده و یا واکسن نزده‌اند، خطرناک است. از طریق واکسن می‌توان از آبله مرغان و عوارض بعدی آن، به عنوان مثال زونا، پیشگیری کرد. آبله مرغان به خصوص در کودکان رایج است و در کشورهایی که واکسیناسیون سراسری آن اجرا نمی‌شود (مانند ایران)، بسیاری از افراد در دوران کودکی و دوران مدرسه به آن مبتلا می‌شوند. در این مقاله، به توضیح علائم این بیماری و راه‌های پیشگیری از آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
آبله مرغان (Chiken Pox)
این بیماری توسط ویروسی به نام ویروس واریسلا زوستر ایجاد میشود (که به طور متداول آبله مرغان نیز نامیده میشود). اگر واکسن آبله مرغان را نزده‌اید، ممکن است در دوران جوانی و بزرگسالی به این ویروس مبتلا شوید. کودکان مبتلا به آبله مرغان می توانند به راحتی ویروس را به سایر کودکان منتقل کنند. در حال حاضر آبله مرغان به دلیل واکسیناسیون گسترده‌‌تر در جوامع، به طور قابل توجهی کاهش یافته است.
پیش از تصویب اولین واکسن علیه آبله مرغان در ایالات متحده در سال ۱۹۹۵، تقریباً همه افراد به آبله مرغان مبتلا شدند و تعداد بسیار کمی عوارض داشتند. در آن زمان، ابتلا به این بیماری در سنین پایین به دلیل کمتر بودن عوارض، از فواید آبله مرغان و ابتلا به آن به صورت دسته جمعی به شمار می‌آمد. معمولاً آبله مرغان در کودکان با عوارض کمتری نسبت به بزرگسالان همراه است.
یکبار ابتلا به آبله مرغان، سبب ایمنی دائمی میشود
وقتی آبله مرغان گرفتید، دیگر آن را از شخص دیگری نخواهید گرفت. اگر واکسینه نشده‌اید، در هر سنی ممکن است به آبله مرغان مبتلا شوید. افراد بزرگسالی که آبله مرغان می‌گیرند، ممکن است این بیماری را با شدت بیشتری تجربه کنند. پس بهتر است در کودکی آبله مرغان بگیرید یا با واکسینه شدن از ابتلا به آن پیشگیری کنید.
راه‌های انتقال آبله مرغان
کودکان در هر سنی ممکن است آبله مرغان بگیرند. پس از قرار گرفتن در معرض آبله مرغان، ممکن است کودک شما یک تا سه هفته قبل از احساس بیماری، خوب به نظر برسد. کودکان می‌توانند ویروس را از دو روز قبل از بروز علائم بیماری تا زمان بهبود تمام بثورات پوستی منتقل کنند.
ویروس آبله مرغان از طریق مسیرهای زیر به افراد منتقل می شود:
- تماس با فردی که به آبله مرغان مبتلا است.
- تنفس هوای حاوی ذرات ویروسی که فرد مبتلا با عطسه یا سرفه پخش می‌کند.
- تماس با مایعات حاوی ویروس در بثورات پوستی، چشم، بینی یا دهان شخص آلوده.
آبله و آبله مرغان چه تفاوتی با هم دارند؟
آبله مرغان و آبله هر دو نوعی بیماری هستند که باعث ایجاد بثورات روی پوست می‌شوند، اما با هم تفاوت زیادی دارند. آبله به عنوان یک بیماری جدی‌تر شناخته میشود که ممکن است به بیماری‌های شدید و حتی مرگبار منجر شود. هر دو این بیماری توسط ویروس‌های مختلفی ایجاد می‌شوند. اگرچه هر دو این بیماری باعث ایجاد بثورات می‌شوند، اما خود بثورات در زمان‌ها و بافت‌های مختلفی ایجاد می‌شوند و دارای ظاهرهای متفاوتی هستند.
ضایعات پوستی آبله مشابه یکدیگر هستند و همگی یک شکل به نظر می‌رسند، در حالی که ضایعات آبله مرغان با یکدیگر متفاوت و در مراحل مختلف قرار دارند. لکه‌های ایجاد شده پوسته ایجاد می‌کنند، در حالی که برخی دیگر شکل تاولی خود را حفظ می‌کنند. همچنین، برنامه گسترده واکسیناسیون جهانی به کنترل بیماری آبله کمک زیادی کرده و آن را در سطح جهان ریشه کن کرده است.
آبله مرغان در کودکان چه علائمی دارد
علائم آبله مرغان به راحتی قابل مشاهده هستند. پزشکان اغلب می‌توانند به پوست کودک نگاه کنند و بفهمند که آیا او آبله مرغان دارد یا خیر. علائم آبله مرغان معمولا به ترتیب زیر ظاهر می‌شوند:
علائم آبله مرغان در کودکان با تب، سردرد و کاهش اشتها آغاز میشود. پس از یک یا دو روز، روی بدن، صورت و پوست سر راش مشاهده می‌گردد. بثورات به شکل نقاط برجستگی قرمز کوچک دیده میشود و سپس به تبدیل به تاول‌های پر از مایع می‌شوند که در عرض چند روز پوسته پوسته می‌گردند. ضمن این که کودکان ممکن است گلودرد، معده درد یا بدن درد را نیز تجربه کنند. علائم آبله مرغان در کودکان معمولا به شرح زیر است:
- احساس خستگی
- سردرد
- معده درد که یک یا دو روز طول می‌کشد
- بثورات پوستی که بسیار خارش دار است و شبیه تاول‌های کوچک هستند
- برجستگی‌هایی پر از مایع
- پوسته پوسته شدن بعد از ترکیدن تاول‌ها
- بروز لکه‌های پوستی
آبله مرغان در بزرگسالان چه علائمی دارد
علائم آبله مرغان در افراد بزرگسال همانند علائم در کودکان است، ولی ممکن است میزان بیماری بیشتر باشد. بزرگسالان ممکن است تب بیشتر، بثورات وسیع‌تر و تاول‌های بیشتری بر روی بدن خود مشاهده کنند. علاوه بر آن امکان بروز عوارض جدی‌تر مانند ذات الریه یا آنسفالیت در آن‌ها بیشتر از کودکان است.
با این حال، تمامی افرادی که به آبله مرغان مبتلا می‌شوند این علائم را به طور یکسان نخواهند داشت و شدت علائم ممکن است از فردی به فرد دیگر تفاوت داشته باشد.
تشخیص آبله مرغان
علائم آبله مرغان به سادگی قابل تشخیص هستند. پزشکان اغلب با نگاه به پوست کودک می‌توانند تشخیص دهند که آیا او به آبله مرغان مبتلا شده است یا خیر.
درمان آبله مرغان
چگونه می‌توان آبله مرغان در کودکان را درمان کرد؟ باید و نبایدهای درمان این بیماری چیست؟
اطمینان حاصل کنید که کودک شما به طور کافی استراحت می‌کند و مقدار زیادی مایعات در طول روز مصرف می‌نماید. آبله مرغان به طور طبیعی در مدت یک یا دو هفته خود به خود بهبود می‌یابد.
درمان خارش آبله مرغان
برای کاهش احساس خارش در کودکتان، می‌توانید این نکات را رعایت کنید:
- یک پارچه خنک و مرطوب را به آرامی بر روی بثورات قرار دهید.
- مطمئن شوید که کودک شما در محیط خنکی قرار دارد.
- از فرزندتان بخواهید خود را نخاراند و ناخن‌های او را کوتاه کنید.
- از لوسیون‌های حاوی آنتی هیستامین یا پمادهای مخصوص آبله مرغان استفاده کنید.
- به کودکتان آنتی هیستامین بدون نسخه دهید، مانند دیفن هیدرامین یا ستیریزین.
- حمام یا دوش خنک توصیه میشود.
- آسپرین به کودکان ندهید و در صورت نیاز به مسکن، از استامینوفن استفاده کنید.
- مایعات بیشتری به کودکتان بدهید تا از کم‌آبی بدن او جلوگیری شود.
- در صورت ابتلا به زخم دهان، از مایعات سرد و رژیم غذایی ملایم استفاده کنید.
اگر نوزادم آبله مرغان گرفت چه کنم؟
اگر نوزاد تازه متولد شده شما (تا ۳ ماهگی) به آبله مرغان مبتلا شد، باید فوراً این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید. آبله مرغان برای نوزادان تازه متولد شده بیشتر از سایر افراد سالم خطرناک است.
آیا آبله مرغان می‌تواند کشنده باشد؟
بیشتر افراد بدون عوارض بهبود می‌یابند، اما تعداد کمی از موارد گزارش شده‌اند که به علت آبله مرغان جان خود را از دست داده‌اند.
جلوگیری از آبله مرغان
خوشبختانه، واکسن آبله مرغان در دسترس است و برای ایمنی کامل دو دوز توصیه میشود. اگر کودک شما زیر ۱۳ سال سن داشته باشد، بهترین زمان برای دریافت دوز اول بین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و دوز دوم در سن چهار تا شش سالگی است. اگر ۱۳ سال یا بیشتر سن دارید و تاکنون واکسن نگرفته‌اید، بهتر است دو دوز واکسن را با حداقل فاصله ۲۸ روز بین آن‌ها دریافت نمایید. واکسیناسیون با بیش از ۹۰ درصد اثربخشی، در جلوگیری از بروز آبله مرغان تاثیرگذار است.
چه کسانی نباید واکسن آبله مرغان را دریافت کنند؟
برخی از افراد نباید از واکسن آبله مرغان استفاده کنند. شما نباید این واکسن را دریافت کنید اگر:
- به واکسن یا هر کدام از اجزای آن حساسیت دارید: اگر به هر دلیلی حساسیت دارید، از دریافت این واکسن خودداری کنید.
- باردار هستید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید: اگر باردار هستید یا احتمال بارداری وجود دارد، با پزشک خود مشورت کنید.
- سیستم ایمنی شما ضعیف است: اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف است تزریق واکسن ممکن است خطرناک باشند. در چنین مواردی با پزشک خود مشورت کنید.
- مبتلا به سل هستید: اگر مبتلا به بیماری سل هستید، بهتر است با پزشک خود در مورد دریافت واکسن آبله مرغان مشاوره کنید.
- بیمار هستید: اگر در حال حاضر به بیماری خاصی مبتلا هستید، به ویژه اگر بیماری جدی دارید، باید با پزشک خود مشورت کنید.
- اخیراً تزریق خون یا واکسن زنده دیگری داشته‌اید: اگر اخیراً تزریق خون یا هر واکسن دیگری دریافت کرده‌اید، بهتر است با پزشک خود در مورد دریافت واکسن آبله مرغان صحبت کنید.
آیا بزرگسالان به آبله مرغان مبتلا می‌شوند؟
هنگامی که کودکان به آبله مرغان مبتلا می‌شوند، بدن آن‌ها با تولید ماده‌ای به نام آنتی بادی، با این بیماری مبارزه می‌کند. آنتی‌بادی‌ها با ویروس مبارزه می‌کنند و به بدن کمک می‌کنند تا بهبود یابد. این آنتی‌بادی‌ها طی مدت زمان زندگی در بدن باقی می‌مانند. بنابراین، اگر یک فرد بالغ با ویروس در ارتباط قرار گیرد، آنتی بادی‌ها برای مقابله با میکروب در دسترس هستند.
جمع بندی
آبله مرغان یک بیماری ویروسی مسری است که با ظاهر ضایعات پوستی تاولی همراه است و با واکسیناسیون قابل پیشگیری است. جهت دریافت مشاوره و خرید مطمئن این واکسن می توانید با مطب دکتر کامبیز هرمان مقدم تماس حاصل نمائید.