هیرشپرونگ در کودکان: علائم، تشخیص و درماناین
- بدون نظر
- دسته بندی: مقالات آموزشی

بیماری هیرشپرونگ یکی از بیماریهای مادرزادی دستگاه گوارش است که معمولاً در نوزادان و کودکان تشخیص داده میشود. این بیماری به دلیل عدم وجود سلولهای عصبی در بخشی از روده رخ میدهد و میتواند باعث انسداد و مشکلات گوارشی شود. در این مقاله، به بررسی علائم، علل، روشهای تشخیص و درمان بیماری هیرشپرونگ در کودکان خواهیم پرداخت.
بیماری هیرشپرونگ چیست؟
بیماری هیرشپرونگ (Hirschsprung’s Disease) یک اختلال مادرزادی است که در آن بخشی از روده بزرگ فاقد سلولهای عصبی (گانگلیون) است. این سلولها وظیفه کنترل حرکات طبیعی روده را دارند و نبود آنها منجر به انسداد و یبوست شدید میشود. این بیماری معمولاً در دوران نوزادی تشخیص داده میشود، اما در برخی موارد ممکن است علائم آن در سنین بالاتر ظاهر شود.
علائم بیماری هیرشپرونگ در کودکان
علائم بیماری هیرشپرونگ میتواند بسته به شدت بیماری متفاوت باشد. شایعترین علائم این بیماری عبارتند از:
- یبوست شدید: یکی از اولین نشانههای بیماری، یبوست مداوم است که به درمانهای معمول پاسخ نمیدهد.
- عدم دفع مکونیوم: نوزادان مبتلا معمولاً در 48 ساعت اول پس از تولد نمیتوانند مکونیوم (اولین مدفوع نوزاد) دفع کنند.
- نفخ شکم: شکم نوزاد یا کودک ممکن است به دلیل انسداد روده متورم شود.
- استفراغ: استفراغ مکرر، به خصوص استفراغهای زرد یا سبز، از دیگر علائم این بیماری است.
- رشد ناکافی: کودکان مبتلا ممکن است به دلیل مشکلات تغذیهای وزنگیری کافی نداشته باشند.
- عفونت روده (انتروکولیت): برخی کودکان ممکن است دچار عفونتهای جدی در روده شوند که علائمی مانند تب، اسهال و ضعف عمومی را به همراه دارد.

علل بیماری هیرشپرونگ
علت اصلی بیماری هیرشپرونگ، اختلال در تشکیل سلولهای عصبی در دوران جنینی است. این سلولها که به نام سلولهای گانگلیونی شناخته میشوند، در حین رشد جنین باید به طول روده بزرگ مهاجرت کنند. در صورت بروز مشکل در این فرآیند، بخشی از روده فاقد این سلولها باقی میماند.
عوامل ژنتیکی نیز میتوانند نقش مهمی در بروز این بیماری داشته باشند. به ویژه، کودکانی که یکی از اعضای خانوادهشان مبتلا به هیرشپرونگ بوده است، احتمال بیشتری برای ابتلا دارند. علاوه بر این، این بیماری در برخی از سندرمهای ژنتیکی مانند سندرم داون بیشتر مشاهده میشود.
روشهای تشخیص بیماری هیرشپرونگ
تشخیص بیماری هیرشپرونگ نیازمند ارزیابی دقیق پزشکی است. پزشک ممکن است از روشهای زیر برای تشخیص استفاده کند:
- معاینه بالینی: پزشک با بررسی علائم کودک و تاریخچه پزشکی او به احتمال وجود بیماری پی میبرد.
- تصویربرداری با اشعه ایکس: استفاده از اشعه ایکس و تنقیه با باریم میتواند نشاندهنده انسداد در روده باشد.
- مانومتری مقعدی: این آزمایش برای بررسی عملکرد عضلات روده و وجود سلولهای عصبی انجام میشود.
- بیوپسی روده: نمونهبرداری از دیواره روده و بررسی آن زیر میکروسکوپ، دقیقترین روش برای تشخیص بیماری است. این آزمایش نشان میدهد که آیا سلولهای گانگلیونی در بخشهای مختلف روده وجود دارند یا خیر.
درمان بیماری هیرشپرونگ
تنها روش قطعی برای درمان بیماری هیرشپرونگ، جراحی است. هدف از جراحی، برداشتن بخش فاقد سلولهای عصبی روده و اتصال بخش سالم به مقعد است. روشهای جراحی شامل:
- جراحی باز یا لاپاراسکوپی: این روش شامل برداشتن بخش آسیبدیده و اتصال بخش سالم است.
- جراحی در دو مرحله: در مواردی که کودک به شدت بیمار باشد، ابتدا کولوستومی انجام میشود تا مدفوع از طریق یک دهانه روی شکم خارج شود. سپس در مرحله دوم، بخش آسیبدیده برداشته میشود و روده به حالت طبیعی بازمیگردد.

مراقبتهای پس از جراحی
پس از جراحی، کودک نیاز به مراقبتهای ویژه دارد تا بهبودی کامل حاصل شود. برخی از نکات مهم عبارتند از:
- رژیم غذایی مناسب: پزشک ممکن است رژیم غذایی خاصی را برای جلوگیری از یبوست تجویز کند.
- پیشگیری از عفونت: رعایت بهداشت و پیگیری علائم عفونت بسیار مهم است.
- پیگیری پزشکی: کودک باید به طور منظم توسط پزشک معاینه شود تا اطمینان حاصل شود که روده به درستی کار میکند.
زندگی با بیماری هیرشپرونگ
بیشتر کودکان پس از جراحی بهبودی کامل پیدا میکنند و میتوانند زندگی طبیعی داشته باشند. با این حال، برخی ممکن است همچنان با مشکلاتی مانند یبوست یا عفونتهای مکرر مواجه شوند. آموزش خانوادهها درباره این بیماری و نحوه مدیریت آن میتواند نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی کودک داشته باشد.
جمعبندی
بیماری هیرشپرونگ یک اختلال مادرزادی جدی اما قابل درمان است. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند. اگر نوزاد یا کودک شما علائمی مانند یبوست شدید، نفخ شکم یا استفراغ مکرر دارد، حتماً به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. دکتر کامبیز هرمان مقدم با تجربه در زمینه تشخیص و درمان بیماریهای کودکان، میتواند در مدیریت این بیماری کمک کند.
فهرست مطالب